ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Οι απαντήσεις της Αγίας Γραφής

στη διδασκαλία των Προτεσταντών για το πρόσωπο της Θεοτόκου

Προτεστάντες: Ο Θεός ονομάζεται Άγιος ενώ η Μαρία είναι «Παναγία»;

•   Η Θεοτόκος ονομάζεται Παναγία σε σχέση με τους υπόλοιπους αγίους, όχι συγκρινόμενη με τον Θεό. Π.χ. στην Π.Δ. το θυσιαστήριο και η γη που αφιερώνονται στον Θεό  ονομάζονται αγιότατα και «ἅγια ἁγίων» (Έξ 29, 37. 30,28-29 Ιεζ 48,12). Ο προφ. Δανιήλ αποκαλεί τον Ναβουχοδονόσορα «βασιλέα βασιλέων» (Δαν 2,37). Στην Κ.Δ. ο Θεός ονομάζεται «ἀγαθός» (πρβλ. Μθ 19,17), αλλά ο Θεόφιλος στον οποίο γράφει ο ευαγγ. Λουκάς αποκαλείται «κράτιστος» (= υπερθετικός του επιθ. «ἀγαθός» Λκ 1,3). Στις παραπάνω περιπτώσεις ο υπερθετικός χαρακτηρίζει το ουσιαστικό σε σχέση με τα όμοια όχι σε σύγκριση με τον Θεό.

•   Επιπλέον η Μητέρα του Ιησού ονομάζεται, κατά θεία υπαγόρευση, «μήτηρ τοῦ Κυρίου» (Λκ1,43=Θεοτόκος), «κεχαριτωμένη» και «εὐλογημένη ἐν γυναιξί» (Λκ 1,28.42=Παναγία ή Υπεραγία), που θα την μακαρίζουν όλες οι γενιές (Λκ 1,48 =Αειμακάριστος).

Η Θεοτόκος δεν είναι αειπάρθενος. Μθ 1,25: (ὁ Ἰωσήφ) οὐκ ἐγίνωσκεν αὐτὴν ἕως οὗ ἔτεκε τὸν υἱὸν αὐτῆς τὸν πρωτότοκον… Μετά τη γέννηση του Ιησού Χριστού απέκτησε και άλλα παιδιά με τον Ιωσήφ καθώς υπάρχουν σαφείς αναφορές της Κ.Δ. σε αδελφούς του Ιησού.

•   Προφητικές αναφορές για την αειπαρθενία στον Ησαΐα 7,14 («ἰδού ἡ παρθένος», όχι απλώς «ἰδού παρθένος», έναρθρο -δίνει στην Θεοτόκο αυτή την ιδιότητα ως μόνιμο χαρακτηριστικό της) και Ιεζεκιήλ 24,1-2. Επίσης Γεν 3,15, Δαν 2,34 κ.α.

•   Το «ἕως οὗ» στην Αγ. Γραφή: Γεν 8,1: «Οὐχ ὑπέστρεψεν ὁ κόραξ ἕως οὗ ἐξηράνθη ἡ γῆ». Εννοείται ότι ούτε μετά επέστρεψε.  Β' Βασ. 6,23 «τῇ Μελχὸλ θυγατρὶ Σαοὺλ οὐκ ἐγένετο παιδίον ἕως τῆς ἡμέρας τοῦ ἀποθανεῖν αὐτήν». Και φυσικά δεν τεκνοποίησε μετά το θάνατό της! Μθ 28,20: «ἰδοὺ ἐγὼ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος». Ασφαλώς και θα εξακολουθήσει να είναι μαζί με τους μαθητές του ο Χριστός και μετά τη Β΄ Παρουσία. Σ’ όλες τις περιπτώσεις το «ἕως οὗ» αναφέρεται στο χρονικό διάστημα που επείγει να διευκρινιστεί, χωρίς να σημαίνει ότι η κατάσταση μετά από αυτό αλλάζει. Αντίθετα, στις παραπάνω περιπτώσεις η κατάσταση παραμένει αμετάβλητη.  Οι ευαγγελιστές τονίζουν ότι ο Ιησούς δεν έχει πατέρα τον Ιωσήφ, αλλά είναι θεάνθρωπος. Άπαξ και αποδειχθεί αυτό είναι αυτονόητη η εκπλήρωση των προφητειών περί του αειπάρθενου της Θεοτόκου. «Ἕως οὗ» εἴρηκεν οὐχ ἵνα ὑποπτεύσης ὅτι μετά ταῦτα αὐτήν ἔγνω, ἀλλ' ἵνα μάθης ὅτι πρό τῶν ὠδίνων πάντως ἀνέπαφος ἦν ἡ Παρθένος» (Χρυσόστομος).

•  Μετά τη γέννηση του Χριστού η Παναγία αναφέρεται πάντα ως «μητέρα τοῦ παιδίου» και ποτέ ως γυναίκα του Ιωσήφ (Μθ 2,13-14.19.21 Λκ 2,33). Βλ επίσης «ἀνέβη… Ἰωσὴφ …ἀπογράψασθαι σὺν Μαριὰμ τῇ μεμνηστευμένῃ αὐτῷ γυναικί, οὔσῃ ἐγκύῳ» (Λκ 2,5).

•  Πρωτότοκος:  Στην Π.Δ. χαρακτηρίζει τον γιο τον «διανοίγοντα μήτραν» άσχετα αν ακολουθούν άλλα παιδιά ή όχι (Έξ 13,2 Αρ 8,16. 18,15 Α' Βασ. 5,7.10.14) Ο Χριστός ονομάζεται ομοίως «πρωτότοκος» και ως Υιός του Θεού (Κολ.1,15. Εβρ.1,6) χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο Θεός-Πατήρ έχει και άλλους Υιούς!

• Οι «αδελφοί» του Ιησού: α) Ο Ιάκωβος και ο Ιούδας ονομάζουν τούς εαυτούς τους «δούλους», όχι αδελφούς του Χριστού (Ιακ 1,1 Ιούδ. 1: «Ἰησοῦ Χριστοῦ δοῦλος, ἀδελφός δε Ἰακώβου»). β) Ο Χριστός επί του σταυρού αναθέτει τη φροντίδα της μητέρας του στον Ιωάννη και της υποδεικνύει τον μαθητή για να τον θεωρεί στο εξής ως γιό της. Αν είχε άλλα (τουλάχιστον 6) παιδιά η Παναγία, ούτε ο Χριστός θα έλεγε τα παραπάνω ούτε και η Θεοτόκος θα πήγαινε να κατοικήσει με τον Ιωάννη (Ιω 17,26-27). γ) Ο τρόπος που συμπεριφέρονται στον Ιησού-κατά τα αυστηρά ήθη της εβραϊκής κοινωνίας- προδίδει ότι έχουν άνεση ως μεγαλύτεροί του σε ηλικία  (βλ.  Ιω 7,3-5). Επομένως, πρόκειται για ετεροθαλείς «αδελφούς» σύμφωνα με τον νόμο, όπως και ο Ιωσήφ ήταν «πατέρας» κατά τον νόμο.

Μόνο ο Θεός σώζει (Πρξ 4,12).

Η επίκληση προς την Παναγία να μας σώσει είναι θεολογικά άτοπη.

•  Το ίδιο ρήμα χρησιμοποιεί ο απ. Παύλος με σχετική σημασία (Ρωμ 11,14 Α Κορ 9, 22). Αν σώζει ο απόστολος Παύλος, πολύ περισσότερο μπορούμε να το ζητάμε από την Παναγία.

Ο μόνος μεσίτης Θεού και ανθρώπων είναι ο Ιησούς Χριστός (Α΄ Τιμ 2,5).

Κανείς άλλος δεν μπορεί να μεσιτεύει, ούτε η Παναγία ούτε οι άγιοι.

                                                                                      

•  Με την απόλυτη σημασία της μεσιτείας, μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπων είναι μόνον ο θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Πολλές αγιογραφικές έννοιες απαντώνται με απόλυτη και σχετική σημασία. Π.χ. απολύτως αναφέρονται στην Καινή Διαθήκη τα «εἷς Θεός» (Α΄ Κορ 8,4.6) «εἷς Κύριος» (Α΄ Κορ 8,6), «εἷς Πατήρ» Μθ 23,9) «εἷς ποιμήν» (Ιω 10,16­), «εἷς διδάσκαλος» ­(Μθ 23,8) κ.α. Με σχετική σημασία αναφέρονται πολλοί κύριοι (Εφ 6,5.9), πολλοί πατέρες (Λκ 1,17.55.72), πολλοί ποιμένες και διδάσκαλοι (Εφ 4,11) κ.α. Με τη σχετική σημασία της μεσιτείας, υπάρχουν εκείνοι που μεσιτεύουν =προσεύχονται, κάτι που αποτελεί καθήκον των πιστών, όσο βρίσκονται σ’ αυτήν την ζωή ( Γεν 20,7 Εξ 32,11-14 Ιακ 5,16 Φιλπ 1,4 Ρωμ 15,30) αλλά και μετά θάνατον (Απ 5,8 . 6,9-10 . 7,15 . 8,3-4). Βλ και μετάφραση Βάμβα από το εβραϊκό  στο Ιερ 7,16.  Ιδιαιτέρως στην περίπτωση της Παναγίας, ο Χριστός κάνει το πρώτο «σημείο» μετά από δική της παρέμβαση (Ιω 2,1-11).

          Η επίκληση των ευχών των αγίων και της Θεοτόκου αποτελεί αποστολική παράδοση.